Specifieke voorzieningen zijn in Amsterdam nodig voor de opvang van dakloze lhbtiq+. Dat is een van de conclusies die wordt getrokken in een onderzoek dat Klooster Onderzoek en Advies deed in opdracht van de gemeente Amsterdam. Het onderzoek, dat werd uitgevoerd door Eva Klooster, Ewoud Butter en Rodrigo Consalez Alvarez, bestond uit literatuuronderzoek en diepte-interviews met 38 personen met ervaring met de Amsterdamse dak- en thuisloze opvang. Behalve met professionals van verschillende opvangvoorzieningen, is ook gesproken met diverse lhbtiq+-personen van 18 tot 60 jaar die gebruik maken of hebben gemaakt van de opvang in Amsterdam.
Het onderzoek richtte zich op verzoek van de gemeente op de vraag in hoeverre er behoefte is aan specifieke opvang voor (jong)volwassen dak- en thuisloze lhbtiq+-personen. Aanvullend is gekeken naar de ervaringen met de huidige opvang in Amsterdam, naar vergelijkbare (inter)nationale ervaringen en naar mogelijkheden om de huidige opvang te optimaliseren voor dak- en thuisloze lhbtiq+-personen.
Veiligheid
Het tevredenheid van de respondenten over de veiligheid op locaties loopt sterk uiteen. Meest tevreden zijn de bewoners en de medewerkers van kleinere locaties, waar met vaste teams werd gewerkt . De respondenten waren het er unaniem over eens dat de veiligheid van lhbtiq+-personen het meest in het gedrang is op grotere opvanglocaties met slaapzalen en gedeelde kamers en gedeelde douches. Vooral personen in transitie, trans vrouwen en ‘feminiene’ homoseksuelen ondervinden met regelmaat last van intolerante gedragingen van medebewoners in de opvang, zoals uitschelden en misgenderen. Op enkele grotere locaties zou mogelijk ook sprake zijn van handtastelijkheden en (pogingen tot) aanranding.
Om de veiligheid te garanderen – zou er op alle opvanglocaties gewerkt moeten worden met begeleiders en beveiligers die tenminste een professionele houding hebben ten opzichte van lhbtiq+-personen. Omdat veel van de Amsterdamse opvangvoorzieningen echter nog niet zo ver zijn (o.a. vanwege tekorten (vast) personeel ) pleitte een groot deel van de geïnterviewde professionals en deskundigen van belangenorganisaties voor specifieke voorzieningen (aparte kamers, afdelingen of kleinschalige wooneenheden). Ook vergelijkbare voorzieningen in het buitenland en in Utrecht maken duidelijk dat een specifieke opvang in een behoefte voorziet.
Zorgen om groepen die buiten reguliere opvang vallen
Uit het onderzoek blijkt ook dat er in Amsterdam waarschijnlijk veel dak- en thuisloze lhbtiq+-personen niet worden bereikt via de huidige opvangvoorzieningen. Inschattingen van de omvang van de niet-bereikte groep lopen uiteen, maar overeenstemming bestaat over het gegeven dat personen met een migratieachtergrond en personen zonder verblijfsvergunning naar verhouding vaker buiten beeld blijven.
Er zijn signalen dat de problematiek van lhbtiq+-personen bij de screening bij de centrale balie voor Bijzondere Doelgroepen niet altijd naar voren komt. Er zou geregeld sprake zijn van handelingsverlegenheid bij screeners en schroom bij dak- en thuisloze lhbtiq+’ers om hun gender identiteit of seksuele oriëntatie en expressie ter sprake te brengen. Vooral bij de lhbtiq+- dak- en thuisloze volwassenen zouden de screeners de achterliggende oorzaken van dakloosheid nog al eens missen (zoals het niet meer terug kunnen keren naar familie of woonomgeving).
Verschillende respondenten hebben tot slot hun zorgen geuit over de kwetsbare positie van ongedocumenteerde dakloze lhbtiq+ en van jongvolwassenen die woonruimte van volwassenen krijgen ‘tegen een wederdienst’.
De onderzoekers pleitten er onder andere voor om aparte voorzieningen te treffen voor dakloze lhbtiq+, om de gehele opvang inclusiever te maken, de screening te verbeteren en ze vragen meer aandacht voor de ongedocumenteerde dakloze lhbtiq+.
Het rapport wordt in maart in de Amsterdamse gemeenteraad behandeld. Het Amsterdamse college heeft in reactie op het rapport laten weten de voorkeur te geven aan “een aparte opvang binnen of dichtbij de bestaande opvang”.
Lees het gehele onderzoeksrapport hier: Rapportage verkennend onderzoek voorwaarden opvang dak- en thuisloze lhbtiq.
Zie ook het item dat NAP nieuws maakte
Foto: flickr