Onderzoek naar het effect van nieuwe woonvormen voor ouderen is schaars. Dat concludeert Alfons Fermin na een literatuuronderzoek.
Tijdens het jaarcongres van Platform ZorgSaamWonen kwam het belang van gedegen effectstudies aan de orde. In praktijk is het vaak moeilijk woonvormen voor ouderen te realiseren die afwijken van de standaard, mede omdat onduidelijk is wat de meerwaarde ervan is en hoe de kosten en baten zullen uitpakken per deelnemende partij. Als je in de contacten met gemeenten, zorgkantoren, financiers en woningcorporaties hard kunt maken hoeveel een specifieke woonvorm oplevert voor het tegengaan van eenzaamheid, uitstel van de zorgvraag en besparing op zorgkosten, dan kan het helpen om de financiering en realisering ervan mogelijk te maken. Voor Alfons Fermin was de discussie tijdens het congres aanleiding om op zoek te gaan naar de effectstudies die de afgelopen jaren verricht zijn en de resultaten op een rij te zetten.
Een scan van de literatuur bevestigde het vermoeden dat er weinig effectstudies naar woonvormen voor ouderen zijn. Een tiental studies werd gevonden; daaronder waren ook bijdragen van twee leden van ons collectief (Kees Penninx en Jochum Deuten). De weinige gedegen evaluaties van de effecten van verschillende typen woonvormen maken meteen duidelijk dat deze zinvolle inzichten op kunnen leveren. Zo kan een gedegen evaluatie erop wijzen dat sprake is van een onevenwichtigheid in de kosten en baten per betrokken organisatie en dat het voor de levensvatbaarheid van het project nodig is de balans te herstellen. Ook kan een gedegen evaluatie inzichten en aanbevelingen opleveren voor de doorontwikkeling van een initiatief.
De quick scan levert tevens aandachtspunten op voor de opzet van evaluaties. Met name evaluaties die zijn gebaseerd op een combinatie van methoden en alle betrokken partijen bevragen leveren duidelijke inzichten op over de meerwaarde van bepaalde woonvormen.
Bovenal is er behoefte aan meer evaluatiestudies. Maar het blijkt moeilijk om die gefinancierd te krijgen. Dat komt onder meer doordat zoveel verschillende partijen betrokken zijn bij nieuwe woonvormen voor ouderen en dat deze woonvormen betrekking hebben op meerdere beleidsterreinen (wonen, welzijn en zorg). Daardoor wordt snel naar andere partijen of afdelingen verwezen. Toch laat het overzicht duidelijk de meerwaarde van evaluatiestudies zien: om financiers te overtuigen, om de kosten en baten eerlijk te verdelen en om de woonconcepten verder te ontwikkelen en te verbeteren.
Een eerdere versie van dit artikel verscheen op de website van ZorgSaamWonen:
Lees de hele quick scan hier.